Wspaniałe barokowe założenie, zwane Pustelnią Błogosławionej Salomei w Grodzisku, jest zapewne najoryginalniejszym z zespołów architektoniczno-krajobrazowych drugiej połowy XVII wieku w naszym kraju. Historia tego miejsca zaczyna się jednak już w epoce wczesnego średniowiecza.Około 1228 roku na wyniosłej skale jurajskiej, dominującej nad doliną Prądnika, książę Henryk Brodaty - władający Śląskiem, a dążący do zjednoczenia rozbitego na dzielnice Królestwa Polskiego - wzniósł warowny gród, od którego bierze się nazwa miejsca: Grodzisko. .
 Gród ten został zniszczony przez Konrada Mazowieckiego w czasie walk o tron krakowski. Zrujnowane Grodzisko przeszło w roku 1257 w ręce Klarysek, przeniesionych tu z Zawichostu nad Wisłą, ze wzglądu na niebezpieczeństwo najazdów litewskich i tatarskich. Jedną z sióstr była Salomea, siostra Bolesława Wstydliwego, wdowa po Kolomanie królu halickim, z węgierskiego rodu Arpadów. Przeniesienie klasztoru potwierdził papież Aleksander IV, w którego bulli pojawia się po raz pierwszy łacińska nazwa tego miejsca: Lapis Sanctae Mariae (Skała Świetej Marii) oraz wzmianka o odpustach dla odwiedzających kościół pod wezwaniem Świętej. W dokumentach wspomniana też była kaplica p.w. Św.Marii Magdaleny w tutejszym kasztorze.
17 listopada 1268 roku w Grodzisku zmarła in odore sanctitatis (w opini świętości) księżna Salomea. W następnym roku jej doczesne szczątki przeniesiono do Krakowa i pochowano w kościele Braci Franciszkanów. W kilkadziesiąt lat później do Krakowa przeniosły się również Klaryski, które osiadły przy kościele Św.Andrzeja. Grodzisko pozostawało nadal w ich rękach, ale opustoszało na okres trzech z górą stuleci.  Wzrost zainteresowania osobą księżnej Salomei, a przy okazji także Grodziskiem, następuje w epoce kontrreformacji, od lat dwudziestych XVII wieku wraz z rozpoczynającym się procesem beatyfikacyjnym królowej halickiej. W tym czasie w Grodzisku postawiono kaplicę jako wotum za ocalenie miasta Skały od zarazy. W roku 1642 biskup pomocniczy krakowski Mikołaj Oborski poświęca w Grodzisku nową kaplicę pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii. Ufundowały ją krakowskie Klaryski, przede wszystkim zaś ówczesna ksieni Eufrozyna Sieniawska. W drugiej połowie XVII stulecia miejsce to służyło jako pustelnia: zamieszkiwał tam- do swojej śmierci w roku 1674 - oboźny polny koronny - Aleksander Soboniewski.
W roku 1676 miejscem tym zainteresował się spowiednik Klarysek i ich opiekun, wybitny krakowski duchowny, ks. Sebastian Piskorski, poeta polsko- i łacińskojęzyczny, pisarz, teolog, absolwent rzymskiego Uniwersytetu Sapienza, profesor oraz rektor Akademii Krakowskiej, dzisiejszego Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak również wychowawca synów Jana III Sobieskiego. Człowiek ten poważnie i głęboko interesował się sztuką, a jego największym dokonaniem jako mecenasa było wniesienie i ozdobienie kolegiaty akademickiej Św.Anny w Krakowie - znamienitego dzieła sztuki dojrzałego baroku w tym mieście. W ciągu blisko trzydziestu lat ks.Piskorski wzniósł w Grodzisku, za pieniądze Klarysek i własne, niezwykle interesujące założenie architektoniczno-krajobrazowe zrealizowane w myśl złożonego programu ideowego, jaki w tym celu opracował. Jego głównymi przesłaniami są chwała Najświętszej Maryi Panny i jej wiernej służebnicy Salomei oraz podkreślenie wartości modlitwy i pokuty jako drogi człowieka do Boga. W jedną spójną całość łączą się tutaj i zachwycają przyroda oraz architektura. Autorem większości zachowanych rzeźb był krakowski kamieniarz, rzeźbiarz i przedsiębiorca Kazimierz Kaliski, współpracujący z ks.Piskorskim i z Baltazarem Fontaną przy dekoracji kościoła Św.Anny. Tak więc wspólnym dziełem teologa , ks.profesora Sebastiana Piskorskiego i rzeźbiarza Kazimierza Kaliskiego jest Pustelnia Błogosławionej Salomei - wartościowa kompozycja sakralna.
|
